Wizerunki
i rzeźby w Krakowie :
- W Muzeum Historycznym miasta Krakowa przechowywane są dwie chorągwie Wojciecha Eljasza (1814-1904, malarz);
jedna ze św. Florianem, druga ze św. Stanisławem ze Szczepanowa.
- Na najstarszej pieczęci Krakowa widnieją fragmenty murów obronnych z trzema basztami i bramą. Nad basztą środkową unosi
się tarcza z orłem piastowskim bez korony, na bocznych basztach stoją postacie św. patronów Krakowa-Wacława i Stanisława.
- W Kościele Mariackim w zwieńczeniu ołtarza Wita Stwosza, obok koronacji Matki Boskiej i św. Wojciecha, znajduje się figura
św. Stanisława. W bocznej nawie-ołtarz Mu poświęcony, a na piętrze kaplicy Aniołów Stróżów tryptyk, przedstawiający legendę
św. Stanisława, wykonany przez Stanisława Stwosza, syna Wita.
- Na arkadowym dziedzińcu Muzeum Archidiecezjalnego przy Kanoniczej 19 stoi barokowa rzeźba biskupa.
- W kościele oo. Dominikanów zobaczyć można witraż przedstawiający św. Stanisława po kanonizacji.
- W skarbcu katedralnym zachował się ornat ze scenami z życia i śmierci św. Stanisława.
- W ewangeliarzu biskupa krakowskiego Piotra Tomickiego, iluminowanym przez Samostrzelnika umieszczono wizerunki patrona
Polski.
- Figura św. Stanisława znajduje się w zachodniej fasadzie katedry.
Mauzoleum
Jan Trevano, architekt i królewski budowniczy, wykonał na zlecenie biskupa Marcina Szyszkowskiego w latach 1628-1630 mauzoleum
św. Stanisława. Znajduje się ono w głównej nawie katedry wawelskiej. Trumnę podtrzymują czterej aniołowie, pokryta jest
scenami z życia Świętego; wykonano ją w Gdańsku w warsztacie Piotra von der Rennena w latach 1669-1671. Obecny srebrny
sarkofag to trzeci z rzędu, poprzedni zrabowali Szwedzi w 1657 roku.
Przy konfesji św. Stanisława królowie składali zdobyczne trofea wojenne. Ten Ołtarz Ojczyzny (ARA PATRIAE) przez stulecia
uważany był za miejsce święte dla każdego Polaka. Tutaj w 1411 r. król Władysław Jagiełło zawiesił zdobyte pod Grunwaldem
chorągwie krzyżackie.
W Muzeum Katedralnym na Wawelu zgromadzono eksponaty związane z osobą św. Stanisława: mitrę, pierścień biskupi, relikwiarz
z drugiej połowy XII w.
Skałka - miejsce kultu
Legenda mówi, że św. Stanisława ścięto na Skałce i choć szczątki jego spoczywają od 1089 roku w katedrze wawelskiej, to Skałka
jest miejscem kultu Biskupa Męczennika, który tutaj w 1079 roku miał ponieść tragiczną śmierć z rąk króla Bolesława Śmiałego.
Przed wejściem do kościoła św. Michała znajduje się sadzawka z barokowym pomnikiem św. Stanisława, zwana "Kropielnicą Polski",
zbudowana w latach 1688-1733. W czterech narożnikach czuwają na obeliskach srebrne orły, które strzec miały ciała Biskupa.
Wedle tradycji woda czerpana z tej sadzawki ma właściwości lecznicze, zwłaszcza dla oczu i chorób skórnych.
W kościele, po lewej stronie od wejścia, przy prezbiterium znajduje się kaplica św. Stanisława z barokowym ołtarzem, w którym
mieści się wizerunek tegoż Świętego. Na uwagę zasługuje pień, wedle tradycji zroszony krwią Biskupa, a na ścianie ze szklanym
oculusem - resztki stopni kamiennych ołtarza, przy którym poniósł śmierć św. Stanisław.
Co roku, w niedzielę po św. Stanisławie (8 maja) wyrusza z Wawelu procesja z relikwiami Męczennika. Uczestniczą w niej
krakowianie i cały episkopat.
Pokutna pielgrzymka
Drugą częścią koronacyjnego obrządku była piesza pielgrzymka pokutna z Wawelu na Skałkę. Pielgrzymkę odbywano w sobotę:
królowie polscy dla przebłagania Boga za zbrodnię Bolesława Śmiałego musieli odprawić pobożne modlitwy. Pielgrzymka miała
pokazywać wyższość władzy kościelnej nad świecką, król publicznie musiał się ukorzyć i tę wyższość potwierdzić.
Ołtarz św. Stanisława był miejscem koronacji królów od 1434 roku, od koronacji Władysława Warneńczyka. Pielgrzymkę pokutną
król Stanisław August Poniatowski odbył dwukrotnie. Koronowany za zgodą Sejmu w Warszawie, przeszedł z kolegiaty św. Jana
do kościoła św. Krzyża, do obrazu św. Stanisława, a w 1787 roku podczas pobytu w Krakowie odbył ceremonialną pielgrzymkę
pokutną na Skałkę.
Legenda - klątwa
Według legendy żaden król imieniem Stanisław nie powinien władać Polską, jak i żaden biskup noszący to imię nie powinien
zasiadać na krakowskim tronie biskupim. Legenda się sprawdziła: królowie Stanisław Leszczyński i Stanisław Poniatowski nie
byli koronowani w Krakowie, nie są pochowani na Wawelu, a rządy obu były dla Polski niepomyślne. Na przestrzeni 900 lat był
tylko jeden biskup o imieniu Stanisław. W 1700 roku Stanisław Dąbski rządził biskupstwem zaledwie kilka miesięcy, gdyż wkrótce
po objęciu funkcji zachorował, a następnie zmarł.
(opr. mich)
|
